ساختمان های بلند مرتبه به چه بنا هایی گفته می شود؟
به ساختمان های بسیار بلند که طبقات آن هر یک پس از دیگری قابل اقامت باشند آسمان خراش یا ساختمان های بلند مرتبه می گویند. در فارسی در دهه اخیر واژه برج نیز برای اشاره به این مفهوم کاربرد یافته است. هرچند برای تعریف آسمان خراش استانداردی رسمی در دست نیست اما بلندای دست کم ۱۵۰ متر به عنوان معیار تعریف آسمان خراشها بکار میرود.
این واژه نخستین بار در اواخر سده نوزدهم برای ساختمانهای بلند شهر نیویورک آمریکا بکار رفت. بعدها تاریخ نگاران معماری از کاربرد این واژه برای ساختمانهای بلند آجری خودداری کرده و آن را تنها در موردساختمان های بلند مرتبه با اسکلت فولادی بکار بردند. به ساختمان یا سازهی مرتفع، بلندمرتبه (Hi-Rise) گفته می شود. به طور معمول واژه بلندمرتبه با واژه ای دیگر مانند مسکونی یا اداری همراه است. بلندمرتبه ساختن به لطف اختراع آسانسور و مصالح ساختمانی ارزان قیمت امکان یافته است.
بتن مسلح و فولاد مصالحی هستند که برای ساختار ساختمان های بلند مرتبه استفاده می شود. سازه ی بیشتر آسمان خراش های از فولاد است، نیز سازه ی بیشتر برج های مسکونی فولادیست. طراحی ویژه ی ساختمان های بلند مرتبه ، چالش هایی برای مهندسین سازه و ژئوتکنیک در بر دارد، خصوصاً زمانی که در منطقۀ زلزله خیز واقع شده باشد یا رو ی خاکی که دارای پارامترهای خطرآفرین ژئوتکنیکی، مانند تراکم پذیری بالا یا لایۀ گلی باشد، قرار گرفته باشد.بسیاری از مهندسان ساختمان ها، ناظرین، معماران و صاحبان حرفه های مرتبط با ساختمان، ساختمانی را که حداقل 75 فوت (23 متر) ارتفاع داشته باشد، ساختمان بلند مرتبه در نظر می گیرند.
سیر تاریخی ساختمان هاي بلند مرتبه در ایران
ساخت ساختمان هاي بلند مرتبه در ایران از حدود نیم قرن پیش آغاز گردید و اولین ساختمان هاي بلند مرتبه در تهران در حدود سال هاي 1330 -1340 ساخته شد. اگرچه این ساختمان ها در ابتدا به تقلید از شهرهاي بزرگ جهان و نه بر حسب ضرورت هاي عملکردي، اجتماعی و یا توسعه ي شهري ساخته می شد ولیکن در دهه هاي اخیر ساخت ساختمان هاي بلند مرتبه براي حل مشکل مسکن مورد توجه قرار گرفته است. حل مشکل مسکن از یک سو و افزایش قیمت زمین در بعضی از مناطق و ضرورت ایجاد ساختمان هاي تجاري، اداري و بازرگانی از سوي دیگر، ساخت ساختمان هاي بلند مرتبه را پیش از تدوین مقررات و ضوابط مربوطه فراهم گردانده است. در نهایت این ساختمان ها سبب بروز مشکلاتی در شهرها از جمله اشراف نسبت به ساختمان هاي کوتاه مجاور و محدود کردن دید ساختمان هاي اطراف و غیره گردیده اند. در نتیجه در شرایط کنونی تدوین معیارها و ضوابط معماري در زمینه ي احداث ساختمان هاي بلند مرتبه بیش از پیش ضروري می باشد.
مزایای همکاری با گروه راز
سال فعالیت
متراژ پروژه های اجرا شده
تعداد پرسنل
تعیین موقعیت(جهت)و مفصل بندي برج
سازماندهی و مفصل بندي برج ها با هدف ارتقاي مزایاي طرح، نوآوري و پایداري صورت می گیرد. جهت یابی و تعیین موقعیت برج ها باید در جهت ارتقاي عملکرد انرژي ساختمان، تهویه ي طبیعی و روشنایی روز باشد، در عین حال دید به آسمان را حفظ نموده و اثرات سایه و باد مخالف را کاهش دهد.
با توجه به تغییرات جهت گیري خورشیدي، هر نماي برج با طرح و مفصل بندي متفاوت طراحی می گردد. تفاوت طرح و مفصل بندي در هر نماي برج امکان فراهم آمدن رغبت بصري و هم چنین عکس العمل به فرصت هاي طراحی و شرایط نماهاي متفاوت در بافت مجاور می گردد. تا جایی که امکان دارد به منظور ایجاد نمایی پایدار، می بایست از پنجره هایی استفاده نمود که تهویه ي طبیعی را فراهم و احتیاجات گرمایش و سرمایش مکانیکی و فنی را کاهش داد.
در برج هاي چندگانه با تغییر در ارتفاع برج ها می بایست رغبت بصري در خط آسمان را ایجاد نمود و موجب کاهش باد و افزایش دسترسی به نور و دید به آسمان گردد. به طور کلی 5 طبقه اختلاف و یا بیشتر،اختلاف ارتفاعی را در برج ها ایجاد نموده که از سطح خیابان قابل درك می باشد. طراحی انعطاف پذیر داخل برج به ایجاد تغییرات در طرح اولیه ي طبقه کمک نموده و استفاده ي همیشگی از آن را فراهم می کند. در نتیجه می توان این گونه بیان نمود که مفصل بندي برج ها باید با کیفیت بالا و مصالح پایدار صورت گیرد و در جهت افزایش مزایاي طرح، نوآوري و طول عمر ساختمان باشد
جانمایی برج
به منظور کاهش تأثیرات فیزیکی و بصري برج ها، بهتر است آن ها را به دور از خیابان ها، پارك ها، فضاهاي باز و … قرار داد و بدین ترتیب پایه ي ساختمان به عنوان عنصر تعریف کننده ي اصلی در سایت و حوزه ي عمومی مجاور ساختمان عمل خواهد کرد. جانمایی یک برج در کنار سایر برج ها در یک قطعه زمین و یا در قطعات مجاور باید به گونه اي باشد تا حداکثر دسترسی به نور آفتاب و دید به آسمان براي خیابان ها، پارك ها و فضاهاي باز اطراف فراهم آید.
ساختمان برج (شامل بالکن ها و به غیر از طبقهي پایهي ساختمان) نسبت به وجه پایهي ساختمان بهتر است به اندازهي 3 متر و یا بیشتر عقب نشینی داشته باشد تا بدین ترتیب نقش پایه ي ساختمان به عنوان تعریف کننده ي اصلی حوزه ي عمومی بیش از پیش تثبیت گردد. هم چنین این عقب نشینی با مکش باد، آسایش افراد پیاده را فراهم می کند و موجب کاهش اثرات بصري برج خواهد شد. در این میان در حدود 1/3 از وجوه عقب نشینی شده می تواند تا زمین ادامه پیدا کند. در این مکان ها سایه بان و پیشامدگی هایی ایجاد می شود که سطح باد پیاده رو را کاهش می دهد.